EZKER
BATUAK AHT-AREN AUZIAN DUEN JARRERA DELA ETA
Harriduraz
eta sinetsi ezinda jaso genuen joan den irailaren 9an Eusko
Jaurlaritzak ustez "AHTa gelditzeko" harturiko konpromezuaren
inguruan Madrazok zabaldu zuen berria, hain zuzen ere gobernuan
sartzeko egindako negoziaketan bere koalizioaren lorpen
gisa aurkeztu zuena. Mesfidati ginen, noski, aginte politiko
eta ekonomikoentzat lehentasun osoa duen afera honetan IU-EBk
Eusko Jaurlaritza, non AHTaren aldekoak jaun eta jabe diren,
bere mendean jarri zueneko kontu eta alegiazko garaipen
horrekin. Geroztik, nahaskeriaz beteriko zeremonia baten
protagonista izan ditugu Lakuako gobernuko sailburuak eta
egin dituzten adierazpen kontraesankorrek amarrukeria baten
aurrean gaudela egiaztatu dute. Garaia heldu da, beraz,
IU-EBk AHTaren auziari buruz Euskal Gobernuan duen ihardunbidearen
inguruan jarrerak argitzeko.
Lehenik, gauzak zertan diren azaltzeko, aipagarria da IU-EB eta
EAJ-EAk AHTari buruz itxura hutsezko negoziazio hori irudikatzeko
adostu duten formularen errotikako funtsgabekeria: izan ere, gobernu-programak
hitzez-hitz AHTaren egitasmoa "inguramen-eraginaren deklarazioa
argitaratu arte" geldituko dela esaten du, eta hori guztiz absurdua
da, aipatu inguramen-eraginaren deklarazio hori joan den urtean
argitaratu baitzuen Espainiako Inguramen Ministerioak, 2000ko
azaroaren 6an. Hitzarmenaren figurante guztiek ontzat eman duten
trikimailu honek ituna "paper errea" eta fikziozko negoziaketa
bihurtzen du. Hutsean ari dira berriketan eta esamesaka: hala,
Eusko Jaurlaritzako bozeramaile Josu Jon Imazek, gobernuko hirukoteak
AHTaren egitasmoa indarrean dagoen legedia "zorroztasunez" beteaz
egiteko konpromezua hartu omen dutela adierazi zuen, eta esandakoari
zera gaineratu zion: "Honek, logikoki, eraikuntza hasi aurretik
inguramen-eraginaren deklarazioa argitaratzea eskatzen du. Baina
ziur gaude horrek ez duela egitasmo honen burutzapenean inolako
atzerapenik ekarriko". Txalogarria, bai horixe, gauzak gehiago
nahastea zaila baita!
Hortaz, hitzartutakoa zertan den haiek argitu nahi ez dutenez,
eman diezaiogun geuk argibidea. Egiaz, egitasmoan irregulartasunak
egin ondoren, eta proiektuaren aurka landu diren salaketen eta
ekintza legalen bidez Garraio Sailak urraketa horiek ongi ezagutzen
dituela, orain honako hau gertatu da: egindako inguramen-eraginaren
azterketak Europako legedia betetzen ote duen zehazterakoan, bereziki,
gobernukideen artean jada adostasunik ez dagoela alegia. Eta diferentzia
horri erantzunez, gobernukideen artean barne-azterketa bat egitea
adostu dute, egitasmoa indarrean dagoen legediari egokitzen zaion
erabakitzeko. Berrikuspen hori, piskanaka baino egingo ez dena
noski, ez da izango oztopo, bestalde, AHTaren egitasmoarekin aldi
berean aurrera jarraitzeko (zeregin horrekin Espainiako Sustapen
Ministerioak 609 milioi pezeta agindu ditu datorren urteko Aurrekontuetan).
Nolanahi ere, argi dago gobernuko "berrikuspen juridiko anbiental"
horren bidetik edonolako garaipenik lortzeko ilusiorik ez dugula
izan behar; haren emaitzak inortxok ere ez ditu ezagutuko, gainera,
bere arduradunetatik aparte. Hau da, IU-EBko buruzagiek aditzera
eman dituzten itxaropenak gezurtatzen ditugu, ez baita sinesgarria
Eusko Jaurlaritzak inguramen-eraginaren azterketa berregitea eta
deklarazio berri bat argitaratzea aginduko duenik, ezta beren
aurrean zenbait irregulartasun egin izana onartuko lukeen kasu
hipotetikoan ere; besteak beste, horrek proiektuaren izapidea
berriro ere hutsetik abiatzea eskatuko lukeelako eta gobernu autonomikoaren
asmoa hori denik pentsaezina delako (Garraio Sailburuak honen
inguruan argi esan duenez, "akordioak ez du ezabatzen lehenago
egindako ezer"), eta Eusko Jaurlaritzak berak ez duelako gainera
halako erabakiak hartzeko ahalmenik, hori legez Espainiako Gobernuaren
esku dagoenez gero. Izan ere, gauzak Madrazok esandakoa baino
konplikatuagoak dira eta, gure ustez, Eusko Jaurlaritzak bide
hori ireki badu IU-EB bertan galtzeko izango da. Horri dagokionean,
antzeko beste esperientzia bat gogoan dugu, aipagarria baita afera
honek 1987an EA-EE koalizioak Leitzarango autobiaren gatazkari
buruz egin zuen hitzarmenarekin duen parekotasuna. Nafarroa-Gipuzkoa
autobiaren auzia zen orduan Gipuzkoako Foru Aldundiko gobernu
akordioaren markoan jarrera kontrajarriak eragiten zituen gaia,
eta EA-EEk autobiaren auzian elkarren artean zituzten diferentziei
irtenbidea emateko adostu zuten prozedura gai haren inguruan aldi
berean bi ekintza modu paraleloan egitea izan zen: batetik, Leitzarango
autobiaren behin betiko egitasmoaren idazketak aurrera segituko
zuen, EAk nahi zuen bezala; eta bestetik, garai hartan Autobiaren
Aurkako Koordinakundean parte hartzen zuen EEren eskakizuna betetzearren,
Araxesko errepidearen hobekuntzari buruz "azterketa" berri bat
egingo zen. Hori izan zen, beraz, EA-EEren arteko konpromezu politikoa
betetzeko prozedura, baina, errealitatean, horrek Leitzarango
autobiaren egitasmoa atzerapenik gabe idaztea eta egite kontsumatuen
politika ezartzea ekarri zuen berekin.
Eta EEk eskaturiko "azterketa" haren bidea antzua gertatu zen,
"inork sinesten ez duen azterketa bat" izan zen, maniobra despistagarri
bat baino ez, orduan esaten zen moduan. Azkenean, autobiaren auzian
EEko buruzagien jarrera aldaketa zuritzeko aitzaki gisa balio
izan zuen, gainera, "azterketa" hark, Gipuzkoako alderdikideen
eta zuzendaritzaren artean tira-birak sortu ahala EEk "erabakiak
errespetatzeko eta betearazteko" deia egin zuen arte, "EE inola
ere ezin baita aurrez aurre jarri, parte hartzen dugun instituzioen
zilegitasuna ukatuz". Esperientzia hark orain eskuartean dugun
auziaz gogoeta egiteko aukera ematen duela iruditzen zaigu. Bestalde,
hitzarmenean "egitasmoaren inguruan adostasun politiko handiagoa
lortzeko" konpromezua hartu dute zalantzarik gabe. EAJ-EAko buruzagiek,
bistan da, IU-EBren bitartekaritzari nolabaiteko erabilgarritasuna
igarri diote, egitasmoaren ezaugarri nagusiak akordioan eztabaidagai
ez diren heinean, AHTaren aurkako gizarte oposizioa mugatzeko
eta errekuperatzeko tresna baliagarria izan daitekeelako. IU-EBrentzat,
antza denez, jokoan egon dena batipat ordezkapenezko sistema politikoan
duen paper berria izan da, instituzioetan jada guztiz itsasita
dagoen bere buruzagitzak bete asmo duen funtzioa indartzea, alegia.
Hasteko, AHTarekiko erabateko arbuioa zenbait eragozpen partzialetara
murriztu du eta, bidenabar, AHTaren aurkako herri mugimenduaren
helburuak nahasiz eta azpikozgoratuz "egitasmoaren inguruan adostasun
handiagoa lortzearen alde" agertu da.
Gure zeregina, ordea, egunetik egunera azpiegitura lan errraldoietarako
egitasmoen "onurak" predikatzen dituzten alderdi politikoek, komunikabideek,
gobernuek, eragile sozial "maioritarioek" eta abar luze batek
eutsi eta gizarteari zabaltzen dioten adostasun hori hankaz gora
jartzea da. Era berean, inguramen-eraginaren azterketa berriak
egiteko eskakizuna nahasgarria da, ikerketa horiek zertarako balio
duten sobera egiaztatua baitago: horien jokoa egitasmo erasokorrak
eta txikitzaileak zilegitzea da, ezertan "adituak" izan gabe hautematen
ditugun kalteak "adabakiz" estaltzea, eta, bide batez, bultzatzen
den gizarte eta ekonomia eredu desarrollista eta menperatzailearen
auzia ezkutatzea. Ondorioz, AHTaren auziari buruz IU-EBk Euskal
Gobernuan hartu duen jokabidea salatu eta hortik argi eta garbi
aldentzen gara, afera honen sorrera eta geroari buruzko errealismoak
horretara bultzaturik. Eta puntu honetan, gaizki-ulertze posible
bat saihestu nahi dugu: AHTaren aurkako borroka zabaltzeko, uste
dugu merezi duela beste erakunde eta mugimenduekin elkarlanean
aritzen ahalegintzeak, hain zuzen taldeen autonomiari eutsita
denon artean zehazturiko oinarri eta edukin amankomunen gainean
indarrak biltzeko, eta auzi honen inguruan jende askok duen ardura
geroz eta handiagoa eraginkor bihurtzen laguntzeko.
Alabaina, hankasartzerik handiena AHTaren aurkako protestak bere
autonomiari eta helburuei -lehenik eta behin AHTarekiko erabateko
aurkakotasunari- uko egitea litzateke, maniobra politikoen eta
botere-jokoen menpe erortzeko, bide horietatik oposizioa ez bailitzateke
inola ere indarturik aterako, likidatua baizik. Hortaz, aliatuak
behar direnean, hain juxtu, ezinbestekoa deritzogu horrekin batera
amankomuneko oinarriak zein diren ongi zehazteari, hortik abiatuta
aliantzak egin eta, aldiz, AHTaren aurkako borroka berreskuratzeko
edonolako tentaldi eragoztearren, boikotatu beharreko guztia boikotatzeko.
Bukatzeko, AHTaren aurkako oposizioa mugimendu kolektibo eta asanblearioaren
sorreran eta hedaketan parte hartzera dei egiten dugu, herritar
sentsibilizazioa eta autoeraketa bultzatuz.
AHTaren
aurkako asanbladakideak
[itzuli]
